Το Τμήμα Ένταξης σε 11 ερωτήσεις

" Αν δεν μπορώ ποτέ να είμαι πραγματικά σαν τους άλλους, τότε θα είμαι τουλάχιστον ο εαυτός μου με τον καλύτερο  δυνατό τρόπο " (Κρίστι  Μπράουν, Το αριστερό μου Πόδι) 

Οι πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που ψάχνουν απάντηση σχετικά με το Τμήμα Ένταξης

1. Ποιο παιδί μπορεί να παρακολουθήσει το Τμήμα Ένταξης με απλά λόγια;

Παρέα στην αίθουσα του Τμήματος Ένταξης

Απάντηση: Παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη γραφή, παρουσιάζουν αργό ρυθμό ανάγνωσης, δυσκολίες στη γραμματική, στα μαθηματικά ή στην παραγωγή γραπτού λόγου κ.α.

Όμως: Οι μαθητές για να φοιτήσουν στο Τ.Ε. θα πρέπει να εμπίπτουν στις κατηγορίες που αναφέρονται στον Ν. 3699/2008, άρθρο 3 §1,2,3, ήτοι να υπάρχει διαπιστωμένη ειδική εκπαιδευτική ανάγκη από ΚΕΣΥ ή ιατρο-παιδαγωγικό φορέα, είτε να έχουν υποβληθεί σε άτυπη αξιολόγηση από τον ειδικό παιδαγωγό έπειτα από πρόταση του δασκάλου γενικής τάξης και την σύμφωνη γνώμη του συντονιστή και του γονέα. Απαραίτητη προϋπόθεση για την φοίτηση αποτελεί η συμπλήρωση εκ μέρους του γονέα Υπεύθυνης δήλωσης που ενέχει τη θέση αίτησης συμμετοχής στο Τ.Ε. Οι μαθητές φοιτούν για συγκεκριμένο αριθμό ωρών την εβδομάδα που δεν πρέπει να ξεπερνά τις 15 ώρες/εβδομάδα ενώ η διάρκεια φοίτησης καθορίζεται από τους διδακτικούς στόχους που έχουν τεθεί και την φύση των δυσκολιών του μαθητή. 

Το κάθε ζωάκι και μια κατηγορία

2. Τι διδάσκεται στο Τμήμα Ένταξης;

Απάντηση: Ο ειδικός εκπαιδευτικός στο τμήμα ένταξης καλείται:

• Να κάνει παρέμβαση στις επιμέρους δυσκολίες των μαθητών (π.χ δυσκολίες στην γραφή, αργός ρυθμός ανάγνωσης, δυσκολίες στην γραμματική, στην παραγωγή γραπτού λόγου, δυσκολίες στα μαθηματικά κ.α.).
• Να διδάξει στρατηγικές διαχείρισης της γνώσης και να διδάξει ένα δομημένο τρόπο μελέτης στο σχολείο και στο σπίτι.
• Να διδάξει τρόπους ώστε να μπορεί το παιδί να ανταποκριθεί σε βασικές καθημερινές του ανάγκες(π.χ. να δίνει ρέστα , να ταιριάζει την τσάντα του κ.α.)

 3. Γιατί το Τμήμα Ένταξης δεν είναι ενισχυτική διδασκαλία:

Απάντηση : Το τμήμα ένταξης δεν είναι φροντιστήριο που ανταποκρίνεται αναγκαστικά στην ύλη της γενικής τάξης την οποία παρακολουθεί ο μαθητής. Στο τμήμα ένταξης θα αξιολογηθούν ατομικά για κάθε μαθητή οι εκπαιδευτικές του ανάγκες και θα καταρτιστεί το ατομικό του μαθησιακό πρόγραμμα σύμφωνα με τις ελλείψεις που έχουν εντοπιστεί από την διαδικασία αξιολόγησης από τον ειδικό εκπαιδευτικό. 

Δηλαδή ένας μαθητής  δεν πρόκειται να διδαχθεί στο τμήμα ένταξης τη διαίρεση σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα της τάξης του εφόσον έχει εντοπιστεί ότι δεν γνωρίζει πολλαπλασιασμό. Πρώτα από όλα λοιπόν πρέπει να καλυφθούν τα μαθησιακά κενά των μαθητών ώστε να είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν σε πιο απαιτητικά μαθησιακά έργα.

4. «Θα κοροϊδεύουν το παιδί μου ότι δεν τα καταφέρνει και πηγαίνει στο Τμήμα Ένταξης;»

Απάντηση: Μέσα στην τάξη όλοι γνωρίζουν όλους. Κάθε μαθητής γνωρίζει για τον εαυτό του τις αδυναμίες και τα δυνατά του σημεία άρα  τα γνωρίζει και για τους συμμαθητές του.  Δεν πρόκειται να προστατέψουμε το παιδί μας από μια ενδεχόμενη κοροϊδία με το να μην το στείλουμε για βοήθεια στο Τμήμα Ένταξης. Εάν το κάνουμε αυτό το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να ενισχύσουμε την ανεπιθύμητη συμπεριφορά των άλλων παιδιών προς το παιδί μας, μια και το πρόβλημα θα μεγαλώνει και τα μαθησιακά κενά το ίδιο. Έτσι θα γίνεται πιο έντονη η διαφορά του παιδιού μας από τα άλλα παιδιά. 

5. "Πώς θα ωφεληθεί το παιδί μου συμμετέχοντας στο Τμήμα Ένταξης;"

Απάντηση: Η συμμετοχή του παιδιού στο Τμήμα θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του καθώς θα του προσφέρει δεξιότητες που μέχρι τότε δεν είχε στην κατοχή του και αυτό σταδιακά θα του αναγνωριστεί και μέσα στην τάξη με αποτέλεσμα να κερδίσει εκ νέου την αυτοεκτίμησή του. Τα παιδιά της τάξης καταλαβαίνουν σύντομα την άνοδο του παιδιού που φοιτά στο Τμήμα Ένταξης και συνήθως το σχολιάζουν κολακευτικά.

6. Ποιος είναι ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού;

Απάντηση: Ο ρόλος του Ειδικού Παιδαγωγού - Μια ξεχωριστή σχέση

Ο εκπαιδευτικός δύναται να υποστηρίξει τους μαθητές του είτε εντός της τάξης σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό γενικής αγωγής  με στόχο την διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων και την προσαρμογή των υλικών και του περιβάλλοντος, είτε σε ειδικό χώρο με απώτερο στόχο την μελλοντική υποστήριξη του μαθητή εντός της τάξης. Σκοπός των πρακτικών αυτών είναι η ένταξη των μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες στο σχολικό πλαίσιο μεσω της παροχής ειδικών εκπαιδευτικών παρεμβάσεων.

"Κάποιοι βλέπουν τις αδυναμίες, οι ειδικοί παιδαγωγοί βλέπουν τις δυνατότητες".

Ο ρόλος του Ειδικού Παιδαγωγού είναι πολύ σημαντικός καθώς καλείται να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο μεταξύ γενικής και ειδικής εκπαίδευσης.

7. Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του ειδικού παιδαγωγού;

Απάντηση:  Αρμοδιότητες του Ειδικού Παιδαγωγού

Οι κύριες αρμοδιότητές του είναι (ΥΑ 27922/Γ6 ΦΕΚ 449/3/12/2007):

1.  Αξιολογεί έπειτα από πρόταση του Συλλόγου Διδασκόντων τους μαθητές για τη διερεύνηση των εκπαιδευτικών τους αναγκών.

2.  Σε συνεργασία με τον Διευθυντή της σχολικής μονάδας, ενημερώνει τους γονείς ή κηδεμόνες των μαθητών σχετικά με τις διαδικασίες διάγνωσης και φοίτησης των μαθητών στο Τ.Ε.

3.  Συνεργάζεται με τον δάσκαλο της γενικής τάξης στα πλαίσια της συνδιδασκαλίας με στόχο την πλήρη ένταξη στο σχολικό πλαίσιο.

4.  Ενισχύει την προσαρμογή των παιδιών μέσω της δημιουργίας ομάδων εργασίας, παιχνιδιών ή άλλων δραστηριοτήτων σχολικής ζωής.

5.  Ενημερώνει τον φάκελο του κάθε μαθητή του Τ.Ε.( προσωπικά δεδομένα, γνωματεύσεις, αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος).

6.  Πληροφορεί τα μέλη της σχολικής κοινότητας για θέματα ειδικής αγωγής και συνεργάζεται με ΚΕΣΥ και Σχολικούς Συμβούλους.

7.  Συντάσσει και υποβάλλει για θεώρηση στον Σύμβουλου Ειδικής Αγωγής (ΕΑ) το ωρολόγιο πρόγραμμα καθώς και την ετήσια έκθεση λειτουργία του Τ.Ε.

8.  Προσφέρει τις υπηρεσίες του σε μαθητές συστεγαζόμενων σχολείων ή σε προγράμματα παράλληλης στήριξης εφόσον ζητηθεί από τον Σύμβουλο ΕΑ.

8. «Το παιδί θα χάνει σημαντικά μαθήματα από την τάξη του;»

Απάντηση: Ο μαθητής την ώρα που φοιτά στο Τ.Ε. δουλεύει τις εντοπισμένες δυσκολίες του στη γραφή, στην ανάγνωση, στα μαθηματικά και διδάσκεται παράλληλα στρατηγικές που μπορεί να χρησιμοποιεί μόνος του για να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των μαθημάτων του. Αυτό είναι κάτι που έχει θετικό αντίκτυπο σε όλα τα μαθήματα. Έτσι θα μπορέσει να βελτιώσει την γενική του παρουσία στην τάξη, να αναπτύξει την αυτοπεποίθησή του και να ενισχύσει αποτελεσματικά την επίδοσή του. Άλλωστε το μάθημα που χάνεται στην τάξη θα μπορέσει να το αναπληρώσει διαβάζοντάς το στο σπίτι, αφού όπως αναφέρθηκε ήδη θα πρόκειται για μάθημα που αναπληρώνεται χωρίς τη βοήθεια του δασκάλου.

9. "Τι εννοεί ο Ειδικός Παιδαγωγός όταν αναφέρεται στον Ατομικό Φάκελο του παιδιού μου;"

Απάντηση: Βασικό καθήκον του δασκάλου του τμήματος ένταξης είναι η δημιουργία και σύνταξη του ατομικού φακέλου (portfolio) για τον κάθε μαθητή που φοιτά στο τμήμα ένταξης. Ο φάκελος αυτός περιλαμβάνει:

• Αντίγραφο γνωμάτευσης του ΚΕΣΥ ή από δημόσιο ιατρο-παιδαγωγικό φορέα.
• Το εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα (ΕΠΕ) όπως προτείνεται από το ΚΕΣΥ
• Υπεύθυνη δήλωση του γονέα/κηδεμόνα με την οποία συναινεί με την παιδαγωγική αξιολόγηση και υποστήριξη του μαθητή/τριας από τον δάσκαλο του Τ.Ε.
• Άτυπες εκπαιδευτικές αξιολογήσεις από τον δάσκαλο του Τ.Ε και το ΕΠΕ που καταρτίζεται από τον ίδιο με βάση την αξιολόγηση που προηγείται.
• Συνοπτικό οικογενειακό και κοινωνικό ιστορικό του μαθητή/τριας.
• Εργασίες του μαθητή/τριας καθ'όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και οι οποίες είναι αντιπροσωπευτικές με τους εξατομικευμένους στόχους που τέθηκαν στο ΕΠΕ.

10."Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου με τη μελέτη;"

Απάντηση: 

• Προτού ξεκινήσει η μελέτη ρωτάμε τα παιδιά αν έχουν συγκεντρώσει όλα τα υλικά που χρειάζονται για την μελέτη τους ώστε να μειώσουμε τις άσκοπες μετακινήσεις που οδηγούν σε απώλεια χρόνου και συγκέντρωσης. Η προετοιμασία αυτή συμβάλει στην αυτο-οργάνωση από την πλευρά των μαθητών και στην σωστή διαχείριση του χώρου και του χρόνου τους.
• Ενημερώνουμε τα παιδιά για τον διαθέσιμο χρόνο που έχουν για την μελέτη τους και εφοδιάζουμε τον χώρο με ένα ρολόι. Τα παροτρύνουμε να δημιουργήσουν ένα χρονοδιάγραμμα που τα βολεύει για την μελέτη τους το οποίο θα πρέπει να τηρήσουν υπεύθυνα.
• Ο χώρος μελέτης θα πρέπει να είναι σταθερός, ιδανικά στο δωμάτιο των παιδιών μακριά από παράθυρα για να μην αποσπάται η προσοχή τους από εξωτερικά ερεθίσματα.

• Προτιμότερη ώρα για μελέτη είναι νωρίς το απόγευμα. Αποφεύγουμε την μελέτη αργά τη νύχτα ή το πρωί της επόμενης μέρας. 
• Φροντίζουμε να δείχνουμε θετική στάση προς τις κατ’ οίκον εργασίες αλλά και στο δάσκαλο της τάξης. Οποιαδήποτε ένσταση έχουμε, θα πρέπει να την συζητάμε ιδιαιτέρως με τον εκπαιδευτικό και όχι με τα παιδιά. Καλό θα είναι να μην βάζουμε επιπλέον εργασίες από αυτές του εκπαιδευτικού και να μην παρεμβαίνουμε στο έργο του.

• Τέλος, προσπαθούμε να βοηθάμε τα παιδιά μόνο αν το ζητήσουν τα ίδια. Απαντάμε σε συγκεκριμένες απορίες και όχι σε αιτήματα όπως «Πες μου όλο το μάθημα γιατί δεν το κατάλαβα» ή «Πες μου τι να γράψω σε αυτή την ερώτηση». Πηγή: talcmag.gr

11. "Ποια είναι η Διαδικασία Παραπομπής Μαθητή στο ΚΕΣΥ;"

Απάντηση: 

Η διαδικασία παραπομπής του μαθητή στο ΚΕΣΥ για την διερεύνηση των εκπαιδευτικών αναγκών του περιγράφεται στον Ν. 4547/2018 και την Υπουργική Απόφαση 211076/ΓΔ4/13-12-2018 και είναι συνοπτικά η εξής:

1^ο Βήμα: Ο γονέας/κηδεμόνας ή το σχολείο διαπιστώνει ότι κάποιος μαθητής παρουσιάζει εκπαιδευτικές ή ψυχο-συναισθηματικές δυσκολίες οι οποίες χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης από το ΚΕΣΥ.

2^ο Βήμα: Ο γονέας/κηδεμόνας απευθύνεται στο σχολείο όπου έρχεται σε επαφή αρχικά με την ΕΔΕΑΥ του σχολείου, ώστε να υποβάλει το αίτημα του για την έναρξη αξιολόγησης και υποστήριξης από την ομάδα Υποστήριξης (Ψυχολόγος-Κοινωνικός Λειτουργός-Ειδικός Παιδαγωγός του σχολείου). ΕΝΤΥΠΟ 1

3^ο Βήμα:  Συντάσσεται, αν δεν υπάρχει πρόσφατη, Περιγραφική Παιδαγωγική Έκθεση για τον/τη μαθητή/τρια (ΈΝΤΥΠΟ 2 - Περιγραφική Έκθεση Δημοτικού).

Την έκθεση εισηγείται ο/η υπεύθυνος/η εκπαιδευτικός του τμήματος ή/και του Τμήματος Ένταξης και των μελών της Ε.Δ.Ε.Α.Υ. ή της ομάδας εκπαιδευτικής υποστήριξης μαθητών/τριών και περιλαμβάνει πιθανές άλλες παρατηρήσεις από το σύνολο των μελών του Συλλόγου Διδασκόντων.

4ο Βήμα: Με βάση την περιγραφική παιδαγωγική έκθεση (έντυπο 2), συντάσσεται το Βραχυχρόνιο Πρόγραμμα Παρέμβασης ( Έντυπο 3 Βραχυχρόνιο Πρόγραμμα ), με ευθύνη της Ε.Δ.Ε.Α.Υ. ή της Ομάδας Εκπαιδευτικής Υποστήριξης και σε συνεργασία με την οικογένεια του/της μαθητή/τριας.

5ο Βήμα: Η περιγραφική παιδαγωγική έκθεση (έντυπο 2) και το αρχικό έντυπο του Βραχυχρόνιου Προγράμματος Παρέμβασης (έντυπο 3) υποβάλλονται στο ΚΕΣΥ πριν την εφαρμογή του Βραχυχρόνιου Προγράμματος Παρέμβασης, προκειμένου το ΚΕΣΥ να μπορεί να υποστηρίξει όλη τη διαδικασία.

 6ο Βήμα: Το σχολείο σε συνεργασία με την οικογένεια εφαρμόζει το Βραχυχρόνιο Πρόγραμμα Παρέμβασης με ευθύνη της ΕΔΕΑΥ/Ομάδας Εκπ/κής Υποστήριξης και με την υποστήριξη του ΚΕΣΥ. Το πρόγραμμα αναπροσαρμόζεται στην πορεία, όπου χρειαστεί (Έντυπο 4 Αξιολόγηση Βραχυχρόνιου Προγράμματος). Στο ίδιο έντυπο αποτιμώνται τα αποτελέσματά του προγράμματος και διατυπώνεται πρόταση για αξιολόγηση του/της μαθητή/τριας από το ΚΕΣΥ ή όχι.

7ο Βήμα:  Αν μετά την εφαρμογή του Βραχυχρόνιου Προγράμματος Παρέμβασης, συνεχίζει να υφίσταται ανάγκη αξιολόγησης του μαθητή/τριας από το ΚΕΣΥ, το σχολείο αποστέλλει Πρακτικό Συλλόγου Διδασκόντων με αιτιολογημένη εισήγηση προς το ΚΕΣΥ, από την οποία να προκύπτει ότι έγιναν όλες οι αναγκαίες υποστηρικτικές παρεμβάσεις από τη σχολική μονάδα του μαθητή και τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων αυτών. Συνυποβάλλεται το Έντυπο 4 Αξιολόγηση Βραχυχρόνιου Προγράμματος  (ενδιάμεση – τελική αξιολόγηση Βραχυχρόνιου Προγράμματος Παρέμβασης).

8ο Βήμα: Ο γονέας σε συνεννόηση με το σχολείο υποβάλλει αίτημα προς το ΚΕΣΥ για αξιολόγηση του/της μαθητή/τριας (Έντυπο 5). Το ΚΕΣΥ ορίζει το χρόνο της αξιολόγησης με βάση το χρόνο υποβολής του αιτήματος.

9ο Βήμα: Η διεπιστημονική ομάδα του ΚΕΣΥ αξιολογεί τον/τη μαθητή/τρια και εκδίδει αξιολογική έκθεση – γνωμάτευση, συνοδευόμενη με προτάσεις. Η αξιολογική έκθεση επιδίδεται στον γονέα / κηδεμόνα, ο οποίος με δική του ευθύνη τη διακινεί προς το σχολείο ή άλλους φορείς. Με την παραλαβή της γνωμάτευσης, το σχολείο παραλαμβάνει από το γονεία-κηδεμόνα και βεβαίωση παραλαβής της γνωμάτευσης (Έντυπο 6), την οποία αποστέλλει άμεσα στο ΚΕΣΥ.

Το Τμήμα Ένταξης του σχολείου μας 

Σε περίπτωση που ο γονέας απευθύνεται πρώτα στο ΚΕΣΥ, θα παραπέμπεται στο σχολείο, προκειμένου να εφαρμοστεί η παραπάνω διαδικασία (περιγραφική έκθεση, βραχυχρόνιο πρόγραμμα, πρακτικό συλλόγου διδασκόντων κλπ.), όπως προβλέπεται στο νόμο.

Στις περιπτώσεις επαναξιολόγησης μαθητών που έχουν ήδη γνωματευθεί από το ΚΕΣΥ για ειδικές μαθησιακές δυσκολίες – ανάγκες,  δεν απαιτείται η εφαρμογή της παραπάνω διαδικασίας. O γονέας/κηδεμόνας υποβάλλει αίτηση επαναξιολόγησης απευθείας στο ΚΕΣΥ (Έντυπο 5).